By scalanie było sprawniejsze

Zaproponowano w nim m.in. nową definicją scalania gruntów. Jak napisano w uzasadnieniu, ma ona być bardziej przejrzysta, a do tego wskazuje na szerszy niż dotychczas wyłącznie rolniczy charakter celów scaleń gruntów. Resort chce także zmienić definicję gospodarstwa rolnego. Ma to wyeliminować wątpliwości, które pojawiają się w związku z interpretacją art. 3 ust. 2 ustawy, a mianowicie, kogo zaliczyć do „właścicieli gospodarstw rolnych”.

Projekt nowelizacji zobowiązuje ponadto Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad do pokrywania kosztów wykonania scalenia i wymiany gruntów oraz ich poscaleniowego zagospodarowania nie tylko w związku z budową autostrady, ale także drogi ekspresowej. Do 2025 r. planuje się wybudowanie jeszcze blisko 2 tys. km tego typu tras.

Nadanie nowego brzmienia ust. 6 w art. 7 ustawy ma uniemożliwić wnoszenie zażalenia na postanowienie o wszczęciu postępowania scaleniowego. Taka zmiana przyczyni się do usprawnienia przeprowadzanego postępowania administracyjnego, w szczególności ograniczy możliwość jego blokowania w początkowej fazie oraz kontroli sądowoadministracyjnej. Strona będzie mogła je zaskarżać dopiero w odwołaniu od decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia gruntów.

W projekcie zaproponowano również włączenie przedstawiciela gminy do komisji doradczej, o której mowa w art. 10 ustawy, co ma wzmocnić jej działanie.

Proponowany przepis ust. 1a w art. 27 ustawy wprowadza natomiast zmiany dotyczące postępowań scaleniowych wszczętych z urzędu, w szczególności połączonych z nabywaniem gruntów na realizację inwestycji celu publicznego, w przypadku których należy spodziewać się mniejszej akceptacji w pierwszych tego typu scaleniach. Stąd wydaje się – twierdzi MRiRW – że należałoby uchylić dotychczasowe ograniczenie ustawowe, wskazujące, że projekt scalenia gruntów może być zatwierdzony, jeżeli po jego okazaniu co najmniej 50% uczestników scalenia nie zgłosiła zastrzeżeń w przypadku scaleń prowadzonych z urzędu, a porównywalnych z wywłaszczeniami.

Przepisy ustawy o scalaniu i wymianie gruntów regulują wprost sposoby doręczeń decyzji zatwierdzającej projekt scalenia gruntów, ale nie określają, w jaki sposób ma być doręczana decyzja o odmowie wszczęcia postępowania scaleniowego i decyzje organu wyższego stopnia w tego typu sprawach. Nowelizacja ma rozwiązać ten problem.

Dodanie ust. 3 w art. 33 ustawy wprowadza niezbędne zmiany dotyczące terminów odwołań i skarg. Ze względu na terminy agrotechniczne związane z przenoszeniem przez rolników swojej działalności na grunty wydzielone im w postępowaniu scaleniowym proponuje się zawężenie czasowe rozpatrywania indywidualnych spraw przez wojewodów w przypadku odwołań, jak i skarg na decyzje ostateczne podejmowane przez sądy administracyjne. Pozwoli to na wykonywanie ostatecznych decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia w racjonalnych ramach czasowych.

Proponowana zmiana w art. 33 ustawy ma zapobiec sytuacjom, gdy z powodu niektórych uczestników scalenia gruntów kontestujących potrzebę przeprowadzenia scalenia, w obecnym stanie prawnym sądy administracyjne w kilka lat po zakończeniu scalenia uchylają/stwierdzają nieważność całej decyzji, niwecząc olbrzymi wysiłek włożony w realizację projektów scaleniowych.