Kartografia inkluzywna pozwala niewidomym dostrzec piękno parków

Warsztaty dla podopiecznych Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niewidomych w Laskach współprowadzili nauczyciele, którzy już wcześniej – na lekcjach geografii – zapoznali młodzież z tyflomapami oraz ze stylistyką założeń parkowych. Tyflomapy w najbliższym czasie trafią do kolejnych miejsc i będą służyły turystom odwiedzającym parki, ośrodkom uczącym dzieci niewidome i słabowidzące oraz członkom i podopiecznym Polskiego Związku Niewidomych. Już wcześniej, podczas majowej konferencji, takie komplety otrzymali przedstawiciele parków: Ogrodu Japońskiego we Wrocławiu, Parku Angielskiego w Krasiczynie i Ogrodu Barokowego w Wilanowie.

W projekcie prowadzonym przez dr hab. inż. Albinę Mościcką, prof. WAT, uczestniczą eksperci - geoinżynierowie i kartografowie z Wydziału Inżynierii Lądowej i Geodezji WAT: dr hab. inż. Andrzej Araszkiewicz, dr inż. Jakub Wabiński oraz dr inż. Damian Kiliszek oraz pedagog specjalny z Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie dr Emilia Śmiechowska-Petrovskij i dr Annę Traut-Seliga z Akademii Nauk Stosowanych Stefana Batorego w Skierniewicach - naszą ekspertka od założeń parkowych.

Naukowcy zidentyfikowali podstawowe, unikalne cechy każdego stylu parkowego, które należy zawrzeć na mapie dotykowej. Ustalili, jakie elementy są decydujące dla danego stylu. Jeśli cechą stylu były rzeźby i budowle, nie zaznaczano nasadzeń i krzewów. Jeśli cechą stylu były zielone ogrodzenia z krzewów - zostały one uwzględnione. Następnie ustalono, jakie znaki należy przypisać poszczególnym elementom (kropki, linie, figury), jakie powinny być ich wysokości i odstępy między nimi - aby były jak najbardziej czytelne dla użytkowników. Na każdym etapie testy prowadzone były z udziałem osób niewidomych i słabowidzących. Z uwagi na tę ostatnią grupę ustalono również najbardziej rozpoznawalne kolory i przypisano je znakom dotykowym.

Naukowcy od podstaw opracowali koncepcję przedstawiania na tyflomapach cech historycznych ogrodów projektowanych w różnych stylach: renesansowym, barokowym, angielskim, romantycznym i japońskim. Z pomocą pedagożki specjalnej wybrano najlepszy sposób, w jaki osoby o specjalnych potrzebach (ociemniałe) mogą poznawać zabytkowe ogrody w różnych stylach. Badania obejmowały m.in. projektowanie znaków dotykowych i graficznych oraz sposób ich metodycznego testowania przez osoby niewidome i słabowidzące. Testowano także kilkanaście technik druku, docelowo wybrana została technika druku UV. Projekt zakończy się w lipcu 2024 r.

Zespół z WIG WAT planuje utworzyć specjalną stronę internetową, która będzie gromadziła wiedzę (know-how) dotyczącą tworzenia tyflomap. Naukowcy rozwijają prace w ramach rozpoczętego w maju br. projektu: Platforma międzynarodowej wymiany wiedzy tyflograficznej finansowanego w ramach konkursu Nauka dla Społeczeństwa II.

Powstaje też podstrona na stronie Polskiego Związku Niewidomych, gdzie zostaną zawarte opisy parków w formie audiodeskrypcji. Wyniki pierwszego projektu, kończącego się w lipcu br., zostaną upowszechnione również przez same parki - w ich kanałach komunikacyjnych.